Οι καταιγιστικές εξελίξεις που βιώνουμε στη χώρα μας, αλλάζουν ριζικά μια σειρά από θεσμούς που λειτουργούσαν με αυτόματο τρόπο τα τελευταία χρόνια, άλλοτε δικαίως και δυστυχώς σε πολλές των περιπτώσεων αδίκως.Στο επίκεντρο βρίσκεται σήμερα ο κοινωνικός τουρισμός μετά την απόφαση να κλείσει ο Οργανισμός Εργατικής Εστίας, που είναι ο σημαντικότερος τροφοδότης προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού στη χώρα μας. Τα προγράμματα αυτά έδιναν τη δυνατότητα σε άτομα με μικρότερη αγοραστική δύναμη και σε ευπαθείς ομάδες πληθυσμού να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους, λαμβάνοντας ένα πακέτο διακοπών με χαμηλή ή καθόλου δική τους οικονομική συμμετοχή.
Το ερώτημα που τίθεται επομένως, σήμερα μετά την κατάργηση του οργανισμού είναι εάν θέλουμε να συνεχίσει να λειτουργεί ο θεσμός του κοινωνικού τουρισμού και κατά πόσο είναι κοινωνικά αναγκαίος;
Η απάντηση είναι εύκολη, γιατί η απόλαυση των διακοπών, τουλάχιστον στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί κοινωνικό δικαίωμα, που σημαίνει ότι ο τουρισμός πρέπει να είναι προσιτός σε όλους. Συγχρόνως η ΕΕ θεωρεί τον κοινωνικό τουρισμό ως εργαλείο για την Περιφερειακή ανάπτυξη. Οπότε, συμφωνούμε όλοι ότι είναι αναγκαίο ο θεσμός του κοινωνικού τουρισμού να συνεχίσει να υπάρχει στη χώρα μας, αναμφισβήτητα όμως πρέπει να γίνει πιο σύγχρονος, απλός και ανοικτός σε όλους.
Το ΞΕΕ δηλώνει την πρόθεσή του να συμβάλει από την πλευρά των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων στη βελτίωση και στο άνοιγμα των προγραμμάτων του κοινωνικού τουρισμού, σε όλους τους προορισμούς και σε όλα τα ξενοδοχεία χωρίς αποκλεισμούς και ζητά από την Πολιτεία να θέσει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη στενής συνεργασίας για την εκπλήρωση των κοινών μας στόχων.
Πιο συγκεκριμένα, το ΞΕΕ απαντά εκ μέρους των μελών του για τη συνεισφορά του κοινωνικού τουρισμού μέχρι σήμερα στον ελληνικό τουρισμό και καταθέτει την πρότασή του για τον εξορθολογισμό της διαδικασίας και τη διασφάλιση της συνέχισής του και στο μέλλον.
- Τι συνεισέφεραν τα προγράμματα του κοινωνικού Τουρισμού στην Περιφέρεια και τον τουριστικό κλάδο
Ο τουρισμός αποτελεί την κυριότερη οικονομική περιφερειακή δραστηριότητα στην χώρα μας. Απασχολεί πολλούς εργαζόμενους χωρίς ιδιαίτερη εξειδίκευση, γεγονός που είναι δύσκολο να υποκατασταθεί άμεσα από άλλη δραστηριότητα.
Παράλληλα τα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού στήριζαν τη βιωσιμότητα ενός σημαντικού αριθμού καταλυμάτων, πλέον των 2700, σε περιοχές μειωμένης τουριστικής προσβασιμότητας. Αναφερόμαστε κυρίως σε καταλύματα μικρής δυναμικότητας, παραδοσιακά, των οποίων η λειτουργία πέρα από το εισόδημα που παρήγαγε στους ιδιοκτήτες των, βοηθούσε στο να εξακολουθούν κάποιες περιοχές να έχουν ζωή, να παράγεται εισόδημα και απασχόληση και κυρίως να αποφεύγεται η ερημοποίηση των πλέον απομακρυσμένων περιοχών. Διότι στις περιοχές-υποδοχείς του κοινωνικού τουρισμού πέραν των εσόδων που απολάμβαναν τα καταλύματα, όλες οι τοπικές επιχειρήσεις και η παραγωγή ζούσαν και συντηρούνταν από τους επισκέπτες. Μια διακοπή των προγραμμάτων κοινωνικών διακοπών, εκτός του ότι θα αποστερήσει από 400 χιλιάδες και πλέον δικαιούχους της εργατικής εστίας το δικαίωμα στις διακοπές, αναπόφευκτα θα απαξιώσει τουριστικούς προορισμούς και λουτροπόλεις που βάσιζαν την λειτουργία τους στους πελάτες αυτούς, θα μειώσει σημαντικά το περιφερειακό εισόδημα και θα αυξήσει την ανεργία σε περιοχές όπου ο τουρισμός ήταν ο μοναδικός εργοδότης. Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι ο Οργανισμός Εργατικής Εστίας αποτελούσε, επί σειρά ετών, τον μεγαλύτερο Tour operator που δραστηριοποιείτο στην Ελληνική επικράτεια. Το κενό στην τουριστική ζήτηση, στη περίπτωση πλήρους αναστολής των προγραμμάτων του, θα είναι τεράστιο και σίγουρα μεσοβραχυχρόνια δυσαναπλήρωτο.
Οι περιοχές που χαρακτηρίζονται ως οι κύριοι υποδοχείς κοινωνικού τουρισμού είναι η Μακεδονία με ποσοστό 20%, η Ήπειρος με 18% και η Στερεά Ελλάδα με 16% βάση του προσφερόμενου Ξενοδοχειακού δυναμικού.
Μια διακοπή των προγραμμάτων θα προκαλούσε άμεσα την απώλεια 7500 θέσεων εργασίας κυρίως στις παραπάνω περιοχές οι οποίες είναι και περιοχές με χαμηλό κατά κεφαλή εισόδημα.
- Τι ισχύει στις άλλες χώρες της ΕΕ
Ο Διεθνής Οργανισμός Κοινωνικού Τουρισμού (International Social Tourism Organization- ISTO) έχει αυτή τη στιγμή πάνω από 170 Εθνικούς Οργανισμούς ως μέλη του. Ο θεσμός του Κοινωνικού Τουρισμού λειτουργεί με διάφορες μορφές σε 40 χώρες. Ξεκίνησε από τη Γαλλία το 1982 με το πρόγραμμα “Holiday Voucher”. Σήμερα υπάρχουν 10 κοινοτικές χώρες που χρηματοδοτούν προγράμματα κοινωνικού τουρισμού σε εθνικό επίπεδο. Οι χώρες αυτές είναι το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Πορτογαλία και η Ισπανία. Στη Γερμανία προγράμματα κοινωνικού τουρισμού τρέχουν σε περιφερειακό επίπεδο από ορισμένα Ομόσπονδα Κρατίδια (Lander). Σε άλλες χώρες η σχετική πρωτοβουλία ανήκει σε συνδικάτα ή φορείς ή συγκεκριμένα ασφαλιστικά ταμεία. Γενικά, στις περισσότερες χώρες οι πρωτοβουλίες είναι κλαδικές και τις αναλαμβάνουν διαφορετικοί οργανισμοί ώστε να ενισχύσουν τα προγράμματα που απευθύνονται σε κάθε συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα (σε νέους, ηλικιωμένους, οικογένειες με παιδιά, ανέργους κλπ).
Αρχικά ο θεσμός λειτούργησε ως μέτρο κοινωνικής πολιτικής που στόχευε στο να ενισχύσει άτομα με χαμηλά εισοδήματα να απολαύσουν αξιοπρεπείς διακοπές. Σύντομα όμως έγινε αντιληπτό ότι μπορεί να λειτουργήσει και ως ένα πολύ αποτελεσματικό εργαλείο περιφερειακής ανάπτυξης και τόνωσης της απασχόλησης στην περιφέρεια .
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί το θεσμό του κοινωνικού τουρισμού. Στα πλαίσια αυτά, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει πρόγραμμα ύψους 3,5 εκατ ευρώ που βρίσκεται σε ισχύ και φέρει τον τίτλο CALYPSO.
- Η πρόταση του ΞΕΕ για τη διατήρηση του προγράμματος
Μετά από τον προβληματισμό που έχει προκαλέσει σε όλους τους κατοίκους και επαγγελματίες, που εξαρτώνται από τον εσωτερικό τουρισμό από πολλούς προορισμούς της χώρας, η απειλούμενη ολοσχερής κατάργηση των προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού, κρίνουμε αναγκαίο, λόγω του θεσμικού μας ρόλου, να καταθέσουμε συγκεκριμένες προτάσεις για τη διατήρηση των προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού, με διττό στόχο: αφενός μεν να καταστήσουμε απλή την πρόσβαση στα προγράμματα για όλα τα ξενοδοχεία της χώρας, ώστε να μην τίθεται κανένα εμπόδιο στον ελεύθερο ανταγωνισμό και παράλληλα να μην εγείρονται θέματα για τυχόν διαδικασίες που οδηγούν σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον κλειστής αγοράς και αφετέρου να μειωθεί το γραφειοκρατικό κόστος της διαχείρισης των καταλυμάτων, με την ανάληψη από το Ξ.Ε.Ε. της διεκπεραίωσης της συμμετοχής των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων στα προγράμματα και του ελέγχου των προϋποθέσεων τους. Η συμμετοχή αυτή του ΞΕΕ θα είναι χωρίς ουδεμία επιβάρυνση για τους δικαιούχους ή για το πρόγραμμα.
- 1. Βελτίωση και απλοποίηση της διαδικασίας συμμετοχής των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων και των κάμπινγκ στα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού
1.1. Υπεύθυνη Δήλωση του ξενοδόχου που θα κατατίθεται στο Ξ.Ε.Ε. για την επιθυμία συμμετοχής στα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού και δέσμευσή του για την τήρηση των όρων του προγράμματος.
Η δήλωση αυτή θα συνοδεύει το γνωστό έντυπο της υπεύθυνης δήλωσης τιμών που υποβάλλεται στο Ξ.Ε.Ε. κάθε χρόνο ή θα ενσωματωθεί στο ίδιο έντυπο σε διακριτά κελιά.
Ο ξενοδόχος στο παραπάνω έντυπο δήλωσης συμμετοχής στα προγράμματα του κοινωνικού τουρισμού θα δηλώνει τα εξής :
α) Ειδικές τιμές δωματίου κατ’ άτομο με ή χωρίς πρωινό για τα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού.
β) Τα χρονικά διαστήματα που θα ισχύουν οι διαφοροποιημένες ειδικές τιμές για τα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού.
Δεν θα ισχύουν περιορισμοί διαμονής των δικαιούχων σε συγκεκριμένες, κατηγορίες ξενοδοχείων, περιόδους, περιοχές και προορισμούς, καθώς και λοιπές παροχές (πρωινό ή γεύμα) για λόγους εύκολης διεκπεραίωσης.
1.2.Έλεγχος από το Ξ.Ε.Ε. της νόμιμης λειτουργίας της Ξενοδοχειακής επιχείρησης και των προσφερομένων υπηρεσιών της, με βάση τα στοιχεία του αρχείου του η διασταύρωση των με τα αντίστοιχα του ΕΟΤ.
1.3.Δημιουργία ειδικού site στον ιστοχώρο του Ξ.Ε.Ε. και του Υπουργείου ή και όπου αλλού κριθεί πρόσφορο, με ανάρτηση του σχετικού καταλόγου των επιχειρήσεων μαζί με τις ειδικές τιμές, καθώς και όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες, προκειμένου να ενημερωθεί ο υποψήφιος κοινωνικός τουρίστας
2. Επιδοτήσεις και ημερήσια συμμετοχή κοινωνικού τουρίστα
2.1. Προτείνουμε η κρατική επιδότηση-συμμετοχή να διαμορφωθεί σε ορισμένο ποσό/δικαιούχο ημερησίως, με την μορφή κουπονιού, το οποίο ο δικαιούχος θα μπορεί να διαθέτει σε οποιοδήποτε κατάλυμα έχει δηλώσει μέσω της προαναφερθείσας διαδικασίας τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα του κοινωνικού τουρισμού.
2.2. Να παρέχεται εναλλακτικά η δυνατότητα να επιλέγει ο δικαιούχος κουπόνια μεγαλύτερης αξίας για μικρότερο αριθμό ημερών.
2.3. Είναι απαραίτητο για την αποφυγή προστριβών μεταξύ δικαιούχων και ξενοδόχων να ενημερώνεται ο κοινωνικός τουρίστας όχι μόνο για τα δικαιώματά του απέναντι στην ξενοδοχειακή επιχείρηση, αλλά και για τις υποχρεώσεις του. Με τη συνεργασία του Ξ.Ε.Ε μπορεί να συνταχθεί ένας χρήσιμος οδηγός δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, ο οποίος να δεσμεύει και τους δικαιούχους και τους ξενοδόχους.
2.4. Να καταβάλλεται η επιδότηση στις δικαιούχες επιχειρήσεις ενός 60 ημερών από την υποβολή των κουπονιών και την υποβολή των σχετικών δικαιολογητικών. Ο περιορισμός αυτός θα εξασφαλίσει για τους δικαιούχους ακόμη καλύτερους όρους και τιμές για τις παρεχόμενες υπηρεσίες.
2.5. Εννοείται ότι η διαχείριση των δικαιούχων, των χορηγούμενων κουπονιών και των πληρωμών των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων θα αναληφθεί από τις δομές που διαδέχονται τον Οργανισμό Εργατικής Εστίας δηλαδή τον ΟΑΕΔ.
Προτείνουμε επίσης μετά την ολοκλήρωση της εφαρμογής του νέου προγράμματος να εκπονηθεί μελέτη με βάση ερωτηματολόγια που θα αποστείλει το Ξ.Ε.Ε. στα ξενοδοχεία, με σκοπό τη διακρίβωση πλεονεκτημάτων ή πιθανών προβλημάτων του νέου συστήματος, καθώς και καταγραφής των προτιμήσεων που εκφράζουν οι δικαιούχοι των προγραμμάτων.
Ευελπιστούμε ότι οι προτάσεις μας θα ληφθούν υπόψη για τη διατήρηση και βελτίωση των προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού και αναμένουμε την ανταπόκριση του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Πηγή: Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος
