Οι παρακάτω διαπιστώσεις και προτάσεις κατατέθηκαν από τον κ. Γρηγόρη Τάσιο, μέλος της Δ.Ε. του Ξ.Ε.Ε. και Πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδοχείων Χαλκιδικής στο πλαίσιο της συνάντησης εργασίας, που πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού-Τουρισμού για θέματα τουρισμού θρησκευτικών περιηγήσεων και προσκυνημάτων
Διαπιστώσεις για το θρησκευτικό τουρισμό :
- Πρόκειται για την αρχαιότερη μορφή περιηγήσεων.
- Τα βασικά χαρακτηριστικά των προσκυνητών που μετακινούνται από μέρος σε μέρος παραμένουν ίδια: ομαδικές μετακινήσεις, συνδυασμός με άλλες μορφές τουρισμού
- Ο τζίρος του θρησκευτικού τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο υπολογίζεται ετησίως στα 15 δις ευρώ
- Περίπου 300 εκατ. άνθρωποι ταξιδεύουν κάθε χρόνο σε θρησκευτικούς τόπους
- Το 35% των ταξιδιωτικών γραφείων προσφέρει πλέον και τουριστικά προϊόντα θρησκευτικού ενδιαφέροντος.
- Η εξειδικευμένη αυτή μορφή τουρισμού παρουσιάζει ανθεκτικότητα σε περιόδους κρίσης, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (ΠΟΤ), σε αντίθεση με τον τουρισμό αναψυχής που θεωρείται πολυτέλεια.
- Τα σημαντικότερα χριστιανικά κέντρα εκτός Ελλάδας είναι:
| Τόπος προσκυνήματος | Χώρα | Επισκέπτες ανά έτος (μέσος όρος) |
| Α) Βατικανό | Ιταλία | 4.500.000 από όλο τον κόσμο |
| Β) Παναγία της Λούρδης | Γαλλία | 7.000.000 τουρίστες |
| Γ) Άγιοι Τόποι | Ισραήλ | 2.700.000 (κυρίως από ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Βρετανία, Γερμανία) |
| Δ) Αγία Σοφία | Τουρκία | 500.000 (μόνο οι Έλληνες) |
| Ε) Καππαδοκία – Μικρά Ασία | Τουρκία | 600.000 (Έλληνες, Γεωργιανοί, Ρώσοι, Βούλγαροι) |
- Οι πλέον επισκέψιμοι Ελληνικοί τόποι προσκυνήματος
Περιοχές προσκυνήματος:
Άγιο Όρος, Μετέωρα
Τόποι προσκυνήματος:
Σπήλαιο Αποκάλυψης Ιωάννη (Πάτμος), Ι.Ν. Μεγαλόχαρης (Τήνος), Παναγία Σουμελά (Βέροια)
Χριστιανικά μνημεία της UNESCO:
Μετέωρα, Άγιο Όρος, Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά μνημεία Θεσσαλονίκης (Ναοί Αγίου Δημητρίου, Αχειροποιήτου, Αγίας Σοφίας, Παναγίας Χαλκέων, Αγίων Αποστόλων, Αγίου Νικολάου Ορφανού, Αγίου Παντελεήμονα και Μονή Λατόμου), Μυστράς (Μητρόπολη), Αττική (Μονές Δαφνιού, Όσιου Λουκά και Νέα Μονή Χίου), Μονή Αγίου Ιωάννη Πάτμου.
Ιστορικά μοναστήρια:
Αρκάδι Ρέθυμνο, Αγία Λαύρα Αχαΐας, Άγιος Ραφαήλ Μυτιλήνης, Κούγκι Σουλίου
Μοναστήρια ή ναοί με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος:
Άγιος Αχίλλειος-Ασκηταριά Πρεσπών, Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Σερρών, Μοναστήρια ορεινής Αρκαδίας
- Δυνητικοί επισκέπτες στην Ελλάδα
– Κύπριοι, Ρώσοι, Βούλγαροι, Σέρβοι, Ρουμάνοι (Ορθόδοξοι)
– Απόδημοι Έλληνες από τις δυτικές & βόρειες Ευρωπαϊκές χώρες
– Απόδημοι Έλληνες από την Αμερική, την Αυστραλία, την Αφρική
– Πανεπιστημιακές ομάδες θρησκευτικών, αρχαιολογικών, βυζαντινών σπουδών από τα πανεπιστήμια του κόσμου
– Ερασιτεχνικοί σύλλογοι αγιογραφίας, ζωγραφικής, γλυπτικής (ξυλόγλυπτα)
– Ορθόδοξοι χριστιανοί από Συρία, Λίβανο, Ιράκ
– Ορθόδοξοι χριστιανοί από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου (περίπου 300.000)
Προτάσεις
Ο θρησκευτικός τουρισμός μπορεί να οργανωθεί στη χώρα μας ως ανεξάρτητη κατηγορία, κυρίως προσκυνηματικού χαρακτήρα, αλλά και να ενταχθεί κατά τα πρότυπα των άλλων χωρών, σε άλλα προγράμματα ειδικών ενδιαφερόντων, κυρίως πολιτιστικού τουρισμού.
Με αυτό το σκεπτικό προτείνονται διαδρομές ανάλογα με τα ειδικά ενδιαφέροντα των επισκεπτών. Σ΄αυτές τις διαδρομές, το θρησκευτικό στοιχείο προβάλλεται έμμεσα.
Ø Αρχαιολογικός τουρισμός (ταξίδια εκπαίδευσης ή ειδίκευσης)
α) Φίλιπποι Καβάλα (φυλακή Αποστόλου Παύλου), Θεσσαλονίκη (ιστορικό κέντρο), Βεργίνα (Μακεδονικοί τάφοι), Βέροια (βήμα αποστόλου Παύλου)
β) Ηλεία (Αρχαία Ολυμπία), Αχαϊα (Πάτρα Άγιος Ανδρέας, Αγία Λαύρα), Κορινθία (Νεμέα, Μυκήνες, Ναός Αποστόλου Παύλου)
γ) Καλαμάτα-Μεσσηνία (Μονή Καλογραιών, βυζαντινά κάστρα), Αρκαδία (ασκηταριά), Αργολίδα (Επίδαυρος), Λακωνία (Μονεμβασιά)
Ø Φυσιολατρικός τουρισμός (κυρίως μεμονωμένοι) (π.χ.)
α) Μετέωρα – αναρρίχηση
β) Άγιο Όρος – καταδύσεις
γ) Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρου – ιστιοπλοϊα
Ø Τριήμερα εορτών (κυρίως εσωτερικός τουρισμός και Βαλκάνιοι) (π.χ.)
α) Δράμα (χωριό Αη Βασίλη), Χριστούγεννα
β) Κέρκυρα, Χίος – Πάσχα
γ) Βέρμιο, νησιά – Δεκαπενταύγουστος
δ) Θεσσαλονίκη – Αγίου Δημητρίου
Ø Λαογραφία, παράδοση, πολιτισμός (σύλλογοι, ομαδικές εκδρομές) (π.χ.)
α) Καλοκαιρινή συνάντηση Σαρακατσάνων στα Γρεβενά
β) Διεθνές Φεστιβάλ παραδοσιακών χορών στη Λευκάδα
γ) Διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις (π.χ. αλεξίπτωτο πλαγιάς Δράμας, διεθνές meeting ρυθμικής γυμναστικής Καλαμάτας)
Ø Κρουαζιέρες (επισκέψεις χωρίς διανυκτέρευση) (π.χ.)
α) Στις Κυκλάδες για τις γραφικές εκκλησίες στους βράχους
β) Στη Χαλκιδική για το Άγιο όρος
δ) Στις Σποράδες για τα μοναστήρια
- Προώθηση και προβολή θρησκευτικού τουρισμού
Πληροφοριακό υλικό:
– Ιστοσελίδα μνημείων στην Ελλάδα σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες, συνδεδεμένη με τη διαδικτυακή πύλη του Ε.Ο.Τ.
– Σειρά μικρών spot για προβολή στο youtube.com
– Μια τηλεοπτική σειρά ντοκιμαντέρ με υπότιτλους, σενάριο και ηθοποιούς κατά τα πρότυπα του BBC.
– Έντυπο με πληροφορίες, θησαυρούς και θρύλους (π.χ. τα ονόματα της Παναγίας στις εικόνες)
Συνεργασίες:
– Οι τουρίστες από άλλες ηπείρους επιθυμούν να επισκεφτούν τα μνημεία ανεξάρτητα από τη χώρα στην οποία ανήκουν. Άρα θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία με την Τουρκία, ώστε να βρεθούν κοινοί δρόμοι, τρόποι, tour operators να τα προωθήσουν ως ένα πακέτο. Σε πρώτο χρόνο, θα ήταν επιθυμητή μια κοινή ιστοσελίδα για Κων/πολη-Θεσ/κη-Χαλκιδική και Έφεσο-νησιά Βορείου Αιγαίου.
– Συνεργασίες με Πανεπιστήμια, ώστε να προμηθευτούν όλοι οι καθηγητές έρευνες, μελέτες και πληροφορίες και να τα εντάξουν στη διδακτέα ύλη.
– Επαφές με τις εταιρείες που οργανώνουν κρουαζιέρες (ελληνικές και ξένες) για επισκέψεις σε μοναστήρια.
– Αποστολή όλου του πληροφοριακού υλικού στις Αρχιεπισκοπές Ευρώπης, Ασίας, Αμερικής, Αφρικής, Αυστραλίας.
– Συνεργασίες με επιμελητήρια για ταυτόχρονη προώθηση της τοπικής κουζίνας ή προϊόντων.
Προβολή:
– Ενημέρωση σε όλο τον τουριστικό τύπο Ελλάδας και εξωτερικού για το ημερολόγιο θρησκευτικών εκδηλώσεων στην Ελλάδα.
– Οργάνωση ημερίδων και συμμετοχή σε πανευρωπαϊκά ή διεθνή συνέδρια με θέμα χριστιανισμό, βυζαντινή τέχνη κ.λ.π.
– Φιλοξενία αντίστοιχων δημοσιογράφων, καθηγητών και τουριστικών πρακτόρων που ειδικεύονται στον συγκεκριμένο τομέα.
– Τα μεγαλύτερα έσοδα στο Βατικανό προέρχονται από την πώληση γραμματοσήμων. Αντίστοιχο σήμα κατατεθέν πρέπει να βρει η Ελλάδα.
– Παγκόσμια προβολή των επετειακών λειτουργιών, όπως έγινε πρόσφατα με την τέλεση λειτουργίας στην Παναγία Σουμελά από τους Τούρκους. Η εκδήλωση απέφερε στην πόλη περίπου 2.000.000 ευρώ. Αντίστοιχη κίνηση έγινε από ελληνικής πλευράς στον εορτασμό των 1.000 ετών από την ίδρυση της Μονής Ξενοφώντος στο Άγιο όρος.
Παροχή υπηρεσιών:
– Διατήρηση σταθερών τιμών από πλευράς ξενοδοχείων για προγράμματα τα οποία θα «τρέξουν» την προσεχή τριετία. Καθορισμός προϋποθέσεων π.χ. off season, free δωμάτια ανάλογα με τον αριθμό των επισκεπτών, μίνιμουμ αριθμός διανυκτερεύσεων.
– Ειδικά μενού από πλευράς ξενοδοχείων π.χ. νηστίσιμα.
– Διεύρυνση ωραρίου λειτουργίας στα μοναστήρια ή τις εκκλησίες π.χ. να είναι όλα ανοιχτά 08.00-20.00, χωρίς εξαιρέσεις.
– Υπεύθυνος ξενάγησης (μοναχός ή λαϊκός) τουλάχιστο στα αγγλικά.
– Πληροφοριακό υλικό της περιοχής και του μοναστηριού για κάθε επισκέπτη.
– Επαρκής σήμανση (στα αγγλικά!) και συντήρηση των κτιρίων. Προώθηση μόνο αυτών που πληρούν τις προϋποθέσεις.
